Bedrijfsvoering

Een gezond en toekomstbestendig financieel beleid en een betaalbaar waterschap. Dat is een belangrijke ambitie in ons coalitieakkoord. In aanloop naar de Kaderbrief 2022-2026 is er een intensief traject met het algemeen bestuur doorlopen. Uitgangspunt daarbij was dat er met ingang van 2023 sprake is en blijft van een sluitende begroting. Er komen een groot aantal ontwikkelingen op ons af die impact hebben op de financiën van het waterschap. Om een betaalbaar waterschap te blijven heeft het bestuur keuzes gemaakt hoe om te gaan met deze ontwikkelingen. Een aantal keuzes hebben vooral op de lange termijneffect en maken we in aanloop naar de volgende kaderbrief voor de periode 2023-2027. Hierbij gaat het bijvoorbeeld over onze schuldpositie en het minimumniveau van het weerstandsvermogen.

Wat willen we bereiken?

• We realiseren onze opgaven en prestaties binnen de afgesproken kaders van onze begroting.
• We gaan aan de slag met het optimaliseren van de P&C cyclus en haar producten. We willen, ook in dit proces, meer toe naar digitalisering en maken een start met het opnieuw inrichten van de systemen om toekomstbestendig stuur- en verantwoordingsinformatie te kunnen genereren.

Wat gaan we daarvoor doen?

1. In 2022 gaan we de P&C processen evalueren. We onderzoeken hoe we de opgaven en doelen het beste financieel kunnen vertalen in de begroting, waarbij de opgaven centraal staan.
2. Wij maken op dit moment beperkt gebruik van een applicatie die ons kan ondersteunen bij het tot stand brengen van de P&C producten. We willen deze (of een andere) applicatie verder implementeren in de organisatie. Het doel is een efficiënter proces met een beter eindproduct.
3. We starten met het opnieuw inrichten en vereenvoudigen van de financiële administratie, passend bij de ontwikkelingen van de organisatie en omgeving, zodat we met ingang van 2023 de financiële rapportages efficiënter kunnen genereren.

We bereiden ons voor op een meer toekomstbestendige manier van werken. Daarin spelen data en daarop gebaseerde informatie een prominente rol in sturing en besluitvorming. Daarvoor is ook een andere informatievoorziening nodig, die bijvoorbeeld is gebaseerd op gebied, deelsysteem of asset. Doel is:

• Het bestuur, directie en management beter te faciliteren om besluiten te kunnen nemen en te verantwoorden;
• Beter te kunnen inspelen op actualiteiten en ontwikkelingen in het gebied;
• Meer aanbod van (wettelijke) integrale informatie over de opgaven maar ook over thema’s als: KRW, streekagenda et cetera;

Wat willen we bereiken?

We willen integrale en doelgerichte informatievoorziening inrichten zodat deze bruikbaar is voor afnemers binnen en buiten de organisatie en die voldoet aan wetgeving. Hierbij is het van belang dat de organisatie processen heeft ingericht en aansluit bij (landelijke) standaarden.

Wat gaan we daarvoor doen?

In 2022 gaan we een aantal dynamische en interactieve dashboard en rapportages inrichten voor onze assets en de bedrijfsvoering.

Er komen steeds meer technologieën beschikbaar om sneller en gemakkelijker informatie te verzamelen. Hierbij kan worden gedacht aan sensoren die automatisch omgevingsvariabelen rapporteren of de inzet van drones om geografische informatie te verzamelen. We zien voordelen in dergelijke technologieën omdat het verzamelen van gegevens minder arbeidsintensief is en de mogelijkheid biedt om gegevens digitaal vast te leggen. Slimme technologieën bieden mogelijkheden om laagdrempelig meer gegevens te verzamelen. Door de toename van gegevens ontstaat ook de mogelijkheid om nieuwe analysetechnieken te gebruiken zoals kunstmatige intelligentie. Daarmee kunnen we het inzicht in het beheergebied vergroten, waar mogelijk werkprocessen optimaliseren en steeds efficiënter gaan werken.

Wat willen we bereiken?

Wij onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om werkprocessen efficiënter in te richten en waar slimme technologieën bijdragen aan een verbeterd inzicht te creëren over ons beheergebied. Omdat de ontwikkelingen snel gaan en technologie veelvuldig in de markt beschikbaar komt willen we waar mogelijk samenwerken met andere waterschappen en overheden. Op die manier zullen de ontwikkelkosten verdeeld worden en tegelijkertijd in gezamenlijkheid kennis word en verworven. We gaan in 2022 verder met een aantal van deze samenwerkingsverbanden en projecten om de inzet van slimme technologie verder te onderzoeken.

Wat gaan we daarvoor doen?

• Het gebruik van kunstmatige intelligentie bij de najaarsschouw onderzoeken.
• Het innovatieprogramma voor inzet van drones overdragen naar de lijnorganisatie ter ondersteuning en verbetering van onze werkprocessen.
• In samenwerking met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) onderzoeken of dronebeelden gebruikt kunnen worden om met behulp van kunstmatige intelligentie droogte scheuren te ontdekken.
• In het project data op orde onderzoeken of kunstmatige intelligentie ingezet kan worden om de data makkelijker en sneller op orde te brengen.
• Samen met de provincie Fryslân en waterschap Noorderzijlvest een innovatievoorstel uitvoeren om met behulp van sensoren meer inzicht te krijgen in de invloeden van toerisme en de waterkwaliteit van de vaarwegen in de beheergebied(en) van Wetterskip Fryslân en Noorderzijlvest.

Als onderdeel van het DEEP-programma waar we aan deelnemen worden twee vraagstukken opgepakt. DEEP staat voor Data science & Engineering Expert Program: een eenjarig leerprogramma waar datascientists en engineers worden opgeleid voor het werk in de waterschapsector. Het programma is bedoeld voor startende talenten en technische collega’s die al langere werkzaam zijn bij de waterschappen. Daarnaast biedt het programma een platform voor waterschappen om kennis en ervaringen te delen

• Onderzoek naar de mogelijkheid om vistellingen uit te voeren met behulp van kunstmatige intelligentie bij gemaal de Heining.
• Onderzoek naar de mogelijkheid om met behulp van kunstmatige intelligentie dronebeelden te analyseren om exoten te herkennen en in kaart te brengen.

Afgelopen jaar is er veel veranderd. We zijn massaal thuis gaan werken, de wijze van communiceren is sterk veranderd en de afhankelijkheid van informatiesystemen is toegenomen. Dit heeft als gevolg dat de digitale transitie in een stroomversnelling is gebracht. De technische ontwikkelingen gaan snel en de daaraan gekoppelde eisen vanuit wetgeving en informatiebeveiliging worden steeds strenger. In deze snel veranderende digitale wereld willen we slagvaardig kunnen blijven. We willen slim samenwerken en zorgen voor een veilige stabiele werkplek waar medewerkers plaats- en tijd onafhankelijk hun werkzaamheden kunnen uitvoeren. De nieuwe manier van werken heeft gevolgen hoe we met applicaties en software omgaan. Deze (wereldwijde) ontwikkeling vraagt een totaal andere aanpak van het IT-landschap.
Voor onze ICT vraagt dit een ander type beheer en maatregelen in kader van toenemende informatiebeveiligingsrisico’s en steeds strenger wordende eisen vanuit wetgeving. Het geeft tegelijkertijd de kans om passende voorzieningen te treffen en waar mogelijk de diversiteit en complexiteit van ICT-voorzieningen te verminderen. Specifiek is er aandacht voor de procesautomatisering om het functioneren van de geautomatiseerde assets veilig te stellen. Hierin wordt nauw samengewerkt met de andere waterschappen en Rijkswaterstaat. Als richtlijn voor de inrichting wordt de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) gebruikt.
In 2022 gaan we ons IT-landschap verder vereenvoudigen en moderniseren. Waar we tot enkele jaren geleden vooral op ons eigen centrale computersysteem werkten willen we tegenwoordig online met elkaar samenwerken. Door deze ontwikkeling gaan we nieuwe en bestaande software in toenemende mate beschikbaar stellen via de clouddiensten. Hierbij ontstaat een verschuiving van investeringsgelden naar exploitatiegelden zoals aangegeven in de kaderbrief 2022-2026.

Wat willen we bereiken?

We werken toe naar aan ander applicatie landschap gebaseerd op IT als dienstverlening. Deze ontwikkeling((hybrid) cloud )ondersteunt de organisatie bij deze nieuwe vormen van samenwerking.
Hierbij willen we het volgende bereiken:

• Voorspelbare kosten;
• Eenvoud van beheer;
• Meer capaciteit voor het ontwikkelen van functionaliteit;
• Sneller kunnen inspelen op veranderende behoeften;
• Veilig IT-landschap.

Wat gaan we daarvoor doen?

Het omzetten van applicaties naar Cloud voorzieningen. In het kader van de informatiebeveiliging en privacy tonen we aan dat we voldoen aan de BIO-norm en de AVG en stellen we een in-control statement op.

Het KCC is een overkoepelend hulpmiddel waarmee alle klantcontacten van onze organisatie, of dat nu mondeling, schriftelijk, telefonisch of digitaal is, worden afgehandeld.

Wat willen we bereiken?

We willen de organisatie fysiek en digitaal zo inrichten dat we snel en integraal kunnen reageren op een vraag van burgers en bedrijven. Zoals in het coalitieakkoord, als ambitie, aangegeven gaan we werken met één systeem/loket waarin de dienstverlenende processen worden geïmplementeerd. Hiermee willen we maximaal inzetten op de digitale dienstverlening. We sluiten hiermee aan bij de ontwikkelingen ten aanzien van de omgevingswet.
De basis achter ons loket wordt gevormd door zaakgericht werken. Bij zaakgericht werken staat de vraag van de klant centraal. Persoonlijk contact en maatwerk bepalen de kwaliteit van onze dienstverlening. Als klant word je actief geïnformeerd over de voortgang en heb je inzicht in je dossier, de verwachte afhandeltermijn en één vast aanspreekpunt.

Wat gaan we daarvoor doen in 2022?

1. Middels een 0-meting meten we de klanttevredenheid van onze dienstverlenende processen.
2. We gaan onze dienstverlening verbeteren op basis van feedback van onze klanten.
3. We starten met het opstellen van een Wetterskip Fryslân brede producten-dienstencatalogus voor onze dienstverlening. Daarin beschrijven we de processen welke we zaakgericht afhandelen met als voorportaal het klantcontactcentrum.  
4. We gaan onze betrokken medewerkers opleiden en trainen in het zaakgericht werken. Dit in het belang van onze visie als professionele dienstverlener.

Het Waterschapshuis (HWH) is de regie- en uitvoeringsorganisatie voor de 21 waterschappen op het gebied van informatie- en communicatietechnologie. Het Waterschapshuis realiseert projecten in opdracht van de Unie van waterschappen of van een specifiek waterschap. De sturing op de organisatie vindt plaats vanuit de opdrachtgeverstafel waar onze secretaris directeur aan deelneemt. De kaderstelling en de bewaking van de kaders vindt plaats in het algemeen bestuur van HWH waaraan onze Dijkgraaf deelneemt.

Wat willen we bereiken?

We willen ons richten op de activiteiten van het HWH met een duidelijke meerwaarde voor Wetterskip Fryslân. We dragen samen met andere waterschappen bij aan de ontwikkeling van HWH als aanbieder van dienstverlening (Shared Service Center). Ook blijven we HWH actief stimuleren in het organiseren van een voorspelbare bedrijfsvoering.

Wat gaan we daarvoor doen?

Naast de lopende projecten nemen we deel aan de volgende nieuwe ontwikkelingen bij HWH.

Vanuit de BIO (baseline informatiebeveiliging overheid) wordt van waterschappen gevraagd dat de eigen IT-omgeving gecontroleerd wordt op kwetsbaarheden en aanvallen van buitenaf. Om dit zelfstandig als waterschap in te regelen is een aanzienlijke uitbreiding van personele capaciteit nodig. We gaan in 2022 inzetten op een gezamenlijk SOC (Security Operations Center) om deze controlerende functie in te richten conform de wettelijke BIO richtlijn. Daarnaast zetten we in op een collectieve dienstverlening waarbij we in geval van calamiteiten expertise kunnen inschakelen.

In 2022 zetten we ons verder in voor het behalen van collectief inkoopvoordeel van software en dienstverlening.

Bij HWH is een leerlijn ontwikkeld om voor de waterschappen expertise te ontwikkelen bij Waterschappen. In 2022 gaan we meedoen aan een leerprogramma voor nieuwe technologieën (DEEP).

In het kader van het delen van ruimtelijke informatie op Europees niveau is in de Nederlandse wet de (Europese) INSPIRE-richtlijn opgenomen. Hiervoor moeten we gegevens beschikbaar stellen. Deze gegevens worden via HWH op één punt verzameld en gedeeld. In 2022 zetten we ons in om de eigen gegevenshuishouding verder te standaardiseren. Op basis hiervan kan informatie worden gedeeld met andere waterschappen.

In het hoofdstuk Strategie en Omgeving staat de vijfsporen-aanpak waarmee we in 2030 klimaatneutraal willen worden beschreven. Vanuit de bedrijfsvoering leveren we een bijdrage aan deze doelstelling.

Wat willen we bereiken?
Fossielvrije mobiliteit

Wij gebruiken brandstof voor transport van zuiveringsslib, onderhoud van de watersystemen, zakelijk verkeer en woonwerk verkeer. Om in 2030 klimaatneutraal te zijn maken we dit de komende jaren stapsgewijs fossielvrij. In de tussentijd gebruiken wij blauwe diesel in plaats van fossiele diesel voor ons eigen materieel en wagenpark.

Wat gaan we daarvoor doen?

• In 2022 leveren we een uitvoeringsplan op om ons wagenpark en materieel in 2030 volledig elektrisch te hebben, inclusief de daarvoor benodigde laadinfrastructuur.

Wat willen we bereiken?
Klimaatneutraal en circulair inkopen

Het inkopen van goederen, diensten en werken is een onderdeel van bedrijfsvoering. De keuzes die hierin worden gemaakt kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen.

Wat gaan we daarvoor doen?

Om invulling te geven aan een CO2-neutrale organisatie laten we het dagelijks bestuur de uitgangspunten voor alle inkooptrajecten om CO2-uitstoot te beperken en circulariteit te bevorderen vaststellen.
Landelijk worden uitgangspunten opgesteld voor klimaatneutraal en circulair inkopen (zie hoofdstuk strategie en omgeving, spoor 4 van de vijf-sporenaanpak). In 2022 werken wij deze uitgangspunten uit het landelijke traject nader uit voor alle inkooptrajecten, vanaf de start van de voorbereiding tot aan de aanbesteding. Alle opdrachtgevers van aanbestedingen en inkooptrajecten worden bewustgemaakt van de impact van hun aanbestedingen op de klimaatdoelen.

Onder de naam ‘baseline op orde’ ten aanzien van het minimale ambitieniveau van onze digitale dienstverlening zijn in de Unie van Waterschappen afspraken gemaakt. Deze baseline wordt in de komende jaren volgens een groeipad gerealiseerd. De wet- en regelgeving is medebepalend wat er minimaal moet gebeuren. Het actief openbaar maken van nader benoemde documenten -op basis van de nog in werking te treden Wet open overheid (Woo)- is één van die afspraken. De Woo moet ervoor zorgen dat overheidsinformatie beter vindbaar, uitwisselbaar, eenvoudig te ontsluiten en goed te archiveren is. De wet treedt mogelijk op 1 juli 2022 en anders op 1 januari 2023 in werking.
Als Wetterskip Fryslân willen we een betrouwbare en toegankelijk waterschap zijn en voldoen aan de bovenstaande wet en regelgeving.

Wat gaan we daarvoor doen?

Het programma baseline op orde zorgt ervoor dat we als Wetterskip Fryslân voldoen aan de wettelijke verplichtingen met als doel onze dienstverlening verder te verbeteren.  

Vier organisaties hebben de afgelopen twee jaar intensief gewerkt aan een nieuwe vorm van samenwerking op personeel vlak. De gemeente Leeuwarden, de gemeente Súdwest-Fryslân, de provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân hebben verschillende vormen van samenwerking onderzocht. De gekozen vorm is het oprichten van een Fryske Flekspool (FF).
Bovengenoemde partners formeren een pool van gekwalificeerde medewerkers, die binnen hun eigen organisatie ervaring hebben met het ontwikkelen en/of uitvoeren van multidisciplinaire initiatieven, programma’s en/of projecten in een complexe omgeving. Deze kennis en ervaring kunnen ze inzetten bij andere partners.

Wat willen we bereiken?

We gaan ons komend jaar inspannen om gekwalificeerde medewerkers (minimaal twee) te leveren aan de FF. Daarnaast schakelen we de FF in bij bemensingsvraagstukken voor programma's en/of projecten.

Wat gaan we daarvoor doen?

Het stafpersoneel wordt om niet beschikbaar gesteld door de partners voor de FF, waarvoor WF ook de gevraagde bijdrage zal leveren. De secretaris-directeur van WF beheert het gezamenlijk budget.

Met het oprichten van Grienskip - een samenwerkingsverband tussen Wetterskip Fryslân, Caparis en Empatec - bieden we mensen met afstand tot de arbeidsmarkt kansen op de arbeidsmarkt op basis van leren door te doen.

Wat willen we bereiken?

Wetterskip Fryslân heeft interessant werk voor deze doelgroep en wil invulling geven aan onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en de participatiewet.

Wat gaan we daarvoor doen?

We zetten met Grienskip een volgende stap door een erkend leerwerkbedrijf te worden en gaan zorgen dat we aan de daar gestelde voorwaarden voldoen. Zorgvuldigheid in het proces van samenwerking en het meenemen van de betreffende mensen is bepalend voor het tempo. Indien nodig zal meer tijd dan alleen 2022 genomen worden.

Een modern laboratorium kan geen dag functioneren zonder LIMS (Laboratorium Informatie Management Systeem). Met behulp van het LIMS wordt informatie vastgelegd en ontsloten over klanten, projecten, opdrachten, monsterpunten, monsterroutes, monsters, testen, planningen, audits, tarieven, controlemonsters, voorraden, e.d. Het huidige LIMS van het Wetterskip is nu een maatwerk oplossing die al jaren niet meer wordt ondersteund door de leverancier en waar vanaf 1 januari 2022 ook geen enkel ander laboratorium meer mee werkt. Daarmee is de continuïteit van de bedrijfsvoering kwetsbaar, en vervanging moet in gang worden gezet. Het Wetterskip kan nu aansluiten om samen met de andere waterschapslaboratoria een nieuw LIMS uit te kiezen en te implementeren, met als doel om vanaf 2024 met de vervanging van het huidige LIMS te starten. Het invoeren van de nieuwe applicatie zal naar verwachting ongeveer vier jaar aan doorlooptijd vragen. Gezien de hoge investeringen laten we parallel aan het vervangingstraject onderzoeken we of het huidige LIMS langer kan worden gebruikt, als alternatief om daarmee mogelijke kosten te besparen.

Wat willen we bereiken?

In 2022 willen we een keus maken of het gebruik van het huidige LIMS verantwoord kan worden verlengd, of dat het vervangingstraject in gang moet worden gezet, zodat continuïteit van het laboratorium blijft gewaarborgd.

Wat gaan we daarvoor doen?

• Uitvoeren onderzoek verlenging gebruik huidige LIMS met besluitvorming in dagelijks bestuur, over wel/niet vervangen.
• Uitvoering geven aan het genomen besluit.